RECAİZADE MAHMUT EKREM / ARABA SEVDASI

“Sevda -ki bir insanın yalnız gönlüne değil akıl ve fikrine, cüzi iradesine velhasıl bütün duyularına, manevi yetilerine hâkimdir- daima şüphe ve kuruntular içinde bulunmaktan hoşlandığından kulak ve göz her işittiği, her gördüğü şeyi onun mizacına göre işitip görmeye, akıl yetisi her hükmünü onun arzusuna göre vermeye mecburdur.”

1896 da Serveti Fünun’da tefrika edilen Türkçe roman türünün başarılı ilk romanı olan Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası’nda :

Babasının ölümüyle kendisine büyük bir servet kalan Bihruz Beyin yaşamı ve onun platonik aşkı anlatılıyor.

Babasından kalan mirasla giyim ve kuşamına özen gösteren zamanının çoğunu çok sevdiği arabasıyla gezerek geçiren (tam bir miras yedi olan) , evde aldığı yetersiz bir eğitimle Türkçe cümleler arasında Fransızca konuşarak hava atan Bihruz Bey, lüks arabasıyla gezilerinden birinde kendilerine ait olduğunu sandığı yine güzel bir arabadan inen iki kadından genç olan Periveş hanıma aşık olur.

Fransızlarca üretilen Bender marka atla çekilen zarif ve nazik arabasına bir şey olacak korkusuyla geziye çıktığında temkinli olmaktan etrafa bile bakamayan Bihruz Bey Periveş hanıma mı yoksa arabasına (london) mı aşık olmuştur?

Kitap dönemin İstanbul’unda batılılaşma sürecini bir aşk hikâyesi içerisinde anlatırken, roman Bihruz Bey’in alafrangalığı etrafında şekillendiği için sık sık okunuş şekilleriyle Fransızca kelimeler ve cümlere yer verilmiş dipnotlarda ise bu kelime ve cümlelerin anlamları açıklanmış.

Bazen yarım sayfayı bulan dipnotlar nedeniyle okuması zor ancak Osmanlı dönemine ait olan ilk modern roman olması nedeniyle de okuması keyifli sizi o döneme götüren bir roman.

Gerçi uzun yıllar geçmiş olsada Bihruz bey gibiler her zaman var olmaya devam ediyor/edecek maalesef.

İyi okumalar.

Gençleri yazmaya, yazdıklarını yayınlatmaya teşvik ederek bir neslin önünü açan üstat Recaizade ‘nin notunuda paylaşmadan edemeyeceğim:

“Malumdur ki insan eğlencesiz yaşayamaz. Bendeniz gibi yaratılışı gereği inzivayı sevenler içinse okuma veya yazmadan iyi eğlence olamaz.

İyi bilirim ki içimizde bu türlü uğraşıları mesela satranç oynamaktan on kat saçma, bahçe kazmaktan on kat faydasız kabul edenler az değildir. İhtimal ki bu hüküm doğrudur. Ne fayda ki ben satrancı merak edemedim… Bahçe kazmayaysa mevsimin müsaadesi yok!”Recaizade M. Ekrem

Hayatınızdan kitaplar hiç eksik olmasın.